Ercole Ferrata (1610–1686) - naśladowca o nieprzeciętnym talencie

Ercole Ferrata, figura św. Anastazji (fragment) w ołtarzu głównym bazyliki Sant'Anastasia

Ercole Ferrata, figura św. Anastazji (fragment) w ołtarzu głównym bazyliki Sant'Anastasia

Rzeźbiarz ten, a obok niego jego kolega po fachu Domenico Guidi, należeli w XVII-wiecznym Rzymie do najważniejszych, aczkolwiek drugoplanowych twórców, którzy pomimo talentu nie przebili się na salony czołowych ówczesnych zleceniodawców. Ercole nie posiadał też wyobraźni i talentu, jakimi obdarzony był jego mistrz Gian Lorenzo Bernini, ale pełne temperamentu rzeźby jego autorstwa nawiązują do niego nieodparcie, jak choćby podobna w swej ekstatycznej pozie do św. Teresy św. Anastazja. Był jednak Ferrata doskonałym wykonawcą, rzetelnym mistrzem w obróbce materiału, w który często umiał tchnąć ożywczego ducha.

Ercole Ferrata, figura św. Anastazji (fragment) w ołtarzu głównym bazyliki Sant'Anastasia
Ercole Ferrata, figura św. Anastazji w ołtarzu głównym bazyliki Sant'Anastasia
Ercole Ferrata i Dominico Guidi, Wizja św. Mikołaja z Tolentino, ołtarz główny kościoła San Nicola da Tolentino
Ercole Ferrata, Anioł z krzyżem, most Sant'Angelo
Ercole Ferrata,  posągi dwóch świętych w dolnej partii i anioła (po lewej) na gzymsie bazyliki Sant'Andrea della Valle
Ercole Ferrata, pomnik nagrobny Bernardino Spady, kościół San Girolamo della Carità
Ercole Ferrata, nagrobek Gulia del Corno, kościół Santissimi nomi Gesù e Maria
Ercole Ferrata, obelisk Minerveo przed bazyliką Santa Maria sopra Minerva
Ercole Ferrata, posąg papieża - nagrobek Klemensa X, bazylika San Pietro in Vaticano
Ercole Ferrata, Śmierć św. Emercjany, ołtarz boczny w kościele Sant'Agnese in Agone
Ercole Ferrata, nagrobek kardynała Carlo Bonellego, bazylika Santa Maria sopra Minerva
Ercole Ferrata i Gian Lorenzo Bernini, nagrobek kardynała Pimentela w wejściu bocznym, bazylika  Santa Maria sopra Minerva
Ercole Ferrata, posąg św. Katarzyny ze Sieny, kaplica Chigich, kościół Santa Maria della Pace
Ercole Ferrata, figura św. Józefa, kaplica Gavottich, kościół San Nicola da Tolentino
Ercole Ferrata, nagrobek papieża Klemensa IX, alegoria Miłosierdzia (Caritas), bazylika Santa Maria Maggiore
Ercole Ferrata, pomnik kardynała de Sluse (po prawej), kościół Santa Maria dell'Anima
Ercole Ferrata, posąg św. Andrzeja d'Avellino, fasada bazyliki Sant'Andrea della Valle
Ercole Ferrata, posąg św. Andrzeja,  fasada bazyliki Sant'Andrea della Valle
Ercole Ferrata, Śmierć św. Emercjany, fragment, kościół Sant'Agnese in Agone
Ercole Ferrata, posąg św. Agnieszki, kościół Sant'Agnese in Agone
Ercole Ferrata, nagrobek kardynała Bonellego, dwa anioły podtrzymujące tondo zmarłego, bazylika Santa Maria sopra Minerva
Ercole Ferrata, św. Bernard ze  Sieny, kaplica Chigich, kościół Santa Maria della Pace
Ercole Ferrata i Melchiorre Caffà, ołtarz główny kaplicy św. Tomasza Villanuova, bazylika Sant'Agostino
Ercole Ferrata i Melchiorre Caffà, ołtarz główny kaplicy św. Tomasza Villanuova, bazylika Sant'Agostino

Rzeźbiarz ten, a obok niego jego kolega po fachu Domenico Guidi, należeli w XVII-wiecznym Rzymie do najważniejszych, aczkolwiek drugoplanowych twórców, którzy pomimo talentu nie przebili się na salony czołowych ówczesnych zleceniodawców. Ercole nie posiadał też wyobraźni i talentu, jakimi obdarzony był jego mistrz Gian Lorenzo Bernini, ale pełne temperamentu rzeźby jego autorstwa nawiązują do niego nieodparcie, jak choćby podobna w swej ekstatycznej pozie do św. Teresy św. Anastazja. Był jednak Ferrata doskonałym wykonawcą, rzetelnym mistrzem w obróbce materiału, w który często umiał tchnąć ożywczego ducha.

Urodził się niedaleko Como, początkowo pracował w Genui, ale ponoć ze względu na złe traktowanie udał się do tętniącego życiem Neapolu, gdzie jednak oprócz girland, putt i ogrodowych dekoracji nie znalazł ambitniejszych zleceń. W wieku 37 lat dzięki protekcji rodu Spada dotarł do Rzymu, do warsztatu najbardziej renomowanego rzeźbiarza tamtych czasów – Berniniego, a ten znalazł dla niego zajęcie przy dekoracji bazyliki św. Piotra (San Pietro in Vaticano), nad którą właśnie pracował. Nie były to wielkie dzieła, ale sama praca z „boskim Berninim” była wystarczającą rekomendacją dla ewentualnych zleceniodawców. Gdy zaszła potrzeba, Ferrata wspomagał Berniniego, wykonując figury aniołów i putt również do bazyliki Santa Maria del Popolo, wspierał go też w dekoracji aniołów na moście św. Anioła (Ponte Sant’Angelo); jego anioł należy zapewne do tych najbardziej udanych.  Jako pomocnika zatrudnił go również konkurent Berniniego – Alessandro Algardi. Wraz z nim Ferrata pracował nad sławnym ołtarzem upamiętniającym papieża Leona I w bazylice watykańskiej, grobowcem papieża Leona XI i wreszcie nad dekoracjami dla kościoła San Nicola da Tolentino. Po śmierci Algardiego w 1654 roku to on dokończył jego Wizję św. Mikołaja z Tolentino.Uczestniczył również w dekoracji kościoła Chiesa Nuova (Santa Maria in Vallicella), gdzie pracami kierował Pietro da Cortona. Coraz częściej jednak zatrudniany był jako samodzielny wykonawca.  Jego dzieła znajdują się w kościele Sant’Agnese in Agone; oprócz tych, które wyrzeźbił sam, ślad jego dłuta pozostał tu na pracach jego ucznia, Melchiorre Caffy (relief ze św. Eustachym), dokończonych przez Ferratę po śmierci młodego artysty. Ich wspólnym dziełem jest też posąg św. Tomasza Villanueva w kościele Sant’Agostino.  W wielu miejscach Rzymu natknąć się można na jego prace – prawdziwe perełki barokowej sztuki, doskonale wykonane, pełne majestatu, to znowu religijnej emfazy.

 
Najważniejsze prace Ercole Ferraty w Rzymie:

      Ercole Ferrata, posąg św. Katarzyny ze
      Sieny, kaplica Chigich, kościół Santa
      Maria della Pace

Kościół Sant’Andrea della Valle

  • Posągi: anioła, św. Andrzeja i Andrzeja Avellino na fasadzie kościoła

Kościół San Girolamo della Carità

  • Posąg nagrobny Bernardina Spady (1659)

Kościół Santissimi nomi di Gesù e Maria

  • Nagrobek Giulia del Corno (1686)

Piazza della Minerva

Bazylika San Pietro in Vaticano

Kościół Sant’Agnese in Agone

  • Ołtarzowy relief Ukamienowanie św. Emercjany (1660),
  • Posąg - Święta Agnieszka w płomieniach (1664)

  Kościół San Giovanni dei Fiorentini

  • Pomnik nagrobny kardynała Lelio Falconieriego i alegoria Wiary, 1669 

  Bazylika Santa Maria sopra Minerva

  • Pomnik nagrobny kardynała Carla Bonellego – anioły podtrzymujące wizerunek kardynała, 1674 
  • Pomnik nagrobny kardynała Pimentela – posąg kardynała Pimentela, alegoria Wiary i Mądrości 
      Ercole Ferrata, figura św. Józefa, kaplica
      Gavottich, kościół San Nicola da Tolentino

Kościół Santa Maria delle Pace

  • Kaplica Chigich – posągi świętych Bernarda ze Sieny i Katarzyny ze Sieny 

  Kościół San Nicola da Tolentino

  • Współudział w tworzeniu grupy z ołtarza głównego przedstawiającej św. Mikołaja z Tolentino, posąg św. Józefa w kaplicy Gavottich (Cappella Gavotti), 1674

  Ponte Sant’Angelo

  • Anioł z krzyżem, według projektu Gian Lorenza Berniniego, 1670

Kościół Sant’Anastasia

  • Figura św. Anastazji

  Bazylika Santa Maria Maggiore

  • Alegoria Miłosierdzia w pomniku nagrobnym Klemensa IX, 1671

      Kościół Santa Maria dell'Anima

  • Popiersie kardynała Waltera de Sluse, 1687

        Kościół Sant’Agostino

  • Ołtarz św. Tomasza Villanuova – ukończenie prac po śmierci Melchiorre Caffy, ok. 1670