Pracę nad projektem jednej z najbardziej spektakularnych fontann, nie tylko w Rzymie, ale w całej Europie, powierzono Berniniemu, najznakomitszemu artyście tamtych czasów, pomimo że papież Innocenty X, zleceniodawca obiektu, nie darzył go sympatią. Jako faworytowi swego poprzednika, papieża Urbana VIII pochodzącego z rywalizującego z rodem Pamphilj rodu Barberinich, nie miał do niego zaufania. Ponoć do projektu Berniniego przekonała Innocentego jego sławna i wpływowa bratowa, Olimpia Maidalchini, po tym jak w rozpisanym konkursie na fontannę artysta ten pokazał model odlany nie w wosku, jak to było przewidziane, lecz w srebrze. To ponoć przełamało lody pomiędzy twórcą a mecenasem, choć generalnie za pontyfikatu Innocentego Bernini mógł czuć się odsunięty i pomijany.

Napis na bazie obelisku (obelisk Agonalis) informuje, iż był on łupem wojennym, przywiezionym z Egiptu przez cesarza Karakallę, co jednak mija się z prawdą. Został wykonany na wzór egipskich obelisków w czasach cesarza Domicjana, a być może jeszcze wcześniej – za cesarza Kaliguli, i ustawiony przed świątynią Izydy i Serapisa. W IV stuleciu został jednak przeniesiony do cesarskiego kompleksu (willa Maksencjusza) przy via Appia i ustawiony na spinie zbudowanego tam hipodromu przez cesarza Maksencjusza. I dopiero z tego miejsca, i jedynie w jednej czwartej swojej wielkości, powędrował za sprawą papieża Innocentego X w 1649 roku na Piazza Navona. Papież też zrezygnował z tradycji zdobienia jego iglicy krzyżem. Na tym miejscu znalazła się gołębica z gałązką oliwną. Tych wszystkich, którzy dostrzegliby w tym symbol pokoju, należy jednak rozczarować. Jest to element herbu rodu Pamphilj, z którego Innocenty X się wywodził.

Obeliski już od czasów antycznych były powszechnie kojarzone ze słonecznym płomieniem i boską emanacją, a ten tu, w połączeniu z herbem Pamphilj i papieskimi insygniami, jawił się jako jednoznaczny symbol władzy papieży z nadania boskiego. Fontanna stanowić miała przeto nie tylko dominujący punkt placu, symbol znaczenia i potęgi rodu, ale zawierała też jasny przekaz: oto władza papieża jest niepodważalna i rozciąga się na wszystkie kontynenty. Przekaz ten był szczególnie ważny w momencie, gdy biskup Rzymu został postawiony przed faktem dokonanym – lwia część Europy w wyniku pokoju westfalskiego (1648) znalazła się w strefie oddziaływania protestantyzmu.

Wykonawcami rzeźb byli czterej artyści, o czym często się zapomina, sądząc, że posągi również są dziełem Berniniego. Autorem personifikacji Dunaju, czyli muskularnego mężczyzny podtrzymującego herb rodu Pamphilj z symbolami władzy papieskiej, był Antonio Raggi.  Nil – postać w towarzystwie lwa, zasłaniającą twarz,co miało nawiązywać do tajemnicy tej rzeki, której źródło nie było jeszcze odkryte, stworzył Cosimo Fancelli wespół ze swoim bratem (Giacomo Antonio Fancelli).  Postać z wiosłem, wężem i palmą – personifikacja Gangesu, znanego z rzecznej komunikacji, wykonana została przez Claude’a Poussina. Wreszcie czwartą postać, wyobrażenie południowoamerykańskiej La Platy, na której bogactwo wskazuje torba z wysypującymi się monetami, wyrzeźbił Francesco Baratta. Wszyscy oni byli znakomitymi rzeźbiarzami, a ich prace zdobią rzymskie kościoły, skwery czy pałace. I to oni, na równi z Berninim czy też innym znaczącym rzeźbiarzem tamtego czasu – Alessandro Algardim, nadali Wiecznemu Miastu jego niepowtarzalne barokowe oblicze.

Lud Rzymu po swojemu widział papieskie ambicje i z przekąsem interpretował budowlane poczynania Innocentego w paszkwilach. Społeczne niezadowolenie wywołał podniesiony dla ich finansowania podatek od mięsa i soli. Prawdziwa krytyka dotknęła papieża i jego bratową w latach 1648–1649, gdy w Rzymie brakowało jedzenia, a nawet panował głód. Wówczas pojawiły się hasła: „My nie chcemy obelisków ani fontann, ale chleba, chleba, chleba”.