Domenico Fontana (1543–1607) - wybitny architekt przedsiębiorczego papieża

Domenico Fontana, Cappella Sistina, bazylika Santa Maria Maggiore

Domenico Fontana, Cappella Sistina, bazylika Santa Maria Maggiore

Domenico Fontana uznawany jest za wybitnego architekta wczesnego baroku i zdolnego urbanistę, który nadał Rzymowi nowy, wielkomiejski wygląd. Stworzył przy tym przecinające miasto arterie komunikacyjne, łączące najważniejsze kościoły pielgrzymkowe, i obszerne place, które udekorował obeliskami i kolumnami. Był też twórcą jednej z najbardziej spektakularnych fontann rzymskich. Wszystkiego tego dokonał, wychodząc naprzeciw wizjom papieża Sykstusa V pragnącego stworzyć nowe oblicze miasta.

Domenico Fontana, Cappella Sistina, bazylika Santa Maria Maggiore
Domenico Fontana, obelisk Flaminio na Piazza del Popolo
Domenico Fontana, obelisk na Piazza di San Pietro
Domenico Fontana, projekt nagrobka papieża Sykstusa V, kaplica Sykstyńska (Cappella Sistina), bazylika Santa Maria Maggiore
Domenico Fontana, projekt nagrobka papieża Piusa V, kaplica Sykstyńska (Cappella Sistina), bazylika Santa Maria Maggiore
Domenico Fontana, ukończenie budowy kopuły bazyliki San Pietro in Vaticano, projekt Michał Anioł
Obelisk Vaticano ustawiony przez Fontanę na placu św. Piotra
Domenico Fontana, obelisk przed bazyliką San Giovanni in Laterano
Domenico Fontana, pałac laterański
Domenico Fontana, Scala Santa na Lateranie
Domenico Fontana, fasada transeptu bazyliki św. Jana na Lateranie (San Giovanni in Laterano)
Domenico Fontana, projekt posągu papieża Sykstusa V, Cappella Sistina, bazylika Santa Maria Maggiore
Domenico Fontana, Salone Sistino, Biblioteka Watykańska
Domenico Fontana, fasada Palazzo Quirinale od strony Piazza del Quirinale
Domenico  Fontana, fasada kościoła San Luigi dei Francesi
Domenico Fontana, pomnik nagrobny papieża Mikołaja IV, kościół Santa Maria Maggiore (po lewej strony od wejścia)
Domenico Fontana, projekt posągu papieża Piusa V, Cappella Sistina, bazylika Santa Maria Maggiore
Domenico Fontana, Fontana dell'Acqua Felice (Fontana del Mosè)
Domenico Fontana, personifikacja Tybru - jedna z czterech fontann koło kościoła San Carlo alle Quattro Fontane
Domenico Fontana, obelisk przed bazyliką Santa Maria Maggiore
Domenico Fontana, zwieńczenie kaplicy Sykstyńskiej w bazylice Santa Maria Maggiore

Domenico Fontana uznawany jest za wybitnego architekta wczesnego baroku i zdolnego urbanistę, który nadał Rzymowi nowy, wielkomiejski wygląd. Stworzył przy tym przecinające miasto arterie komunikacyjne, łączące najważniejsze kościoły pielgrzymkowe, i obszerne place, które udekorował obeliskami i kolumnami. Był też twórcą jednej z najbardziej spektakularnych fontann rzymskich. Wszystkiego tego dokonał, wychodząc naprzeciw wizjom papieża Sykstusa V pragnącego stworzyć nowe oblicze miasta.

    Domenico Fontana, bazylika
    św. Piotra na Watykanie 

    (San Pietro in Vaticano)

Fontana przybył do Rzymu do swego brata jako dwudziestoletni młodzieniec pragnący zgłębić tajniki architektury antycznej i współczesnej. Szybko zyskał uznanie kardynała Montalto, dla którego wykonał projekt i zrealizował rodową kaplicę (Cappella del Presepio) w bazylice Santa Maria Maggiore.  Gdy kardynał stał się papieżem Sykstusem V, Fontana został jego nadwornym architektem i faworytem, którego papież nobilitował i wyniósł do rangi budowniczego bazyliki św. Piotra (San Pietro in Vaticano). To on prowadził prace nad jej rozbudową i on ukończył ostatecznie kopułę świątyni według projektu Michała Anioła (Michelangelo Buonarroti), wespół z odpowiedzialnym za nią Giacomo della Portą i 800 robotnikami, którzy przez prawie dwa lata dzień i noc pracowali nad tym przedsięwzięciem. Drugim trudnym zadaniem, z którym musiał się zmierzyć Fontana, było przeniesienie wielotonowego egipskiego obelisku na centralne miejsce przed bazyliką watykańską. To on wyszedł jako zwycięzca z rozpisanego konkursu, w którym wzięło udział 500 architektów i inżynierów proponujących najkorzystniejsze rozwiązanie tego nad wyraz skomplikowanego inżynieryjnego problemu.

 

Oskarżenia o defraudację publicznych pieniędzy, które spadły na niego za pontyfikatu kolejnego papieża Klemensa VII, spowodowały, że w 1592 roku Fontana opuścił miasto, a sukcesorem jego warsztatu i zajmowanych funkcji został jego siostrzeniec Carlo Maderno. Fontana osiadł w Neapolu, gdzie dalej z powodzeniem pracował i gdzie ostatecznie zmarł. Ze sporządzonego przed śmiercią testamentu wynikało, że był osobą zamożną, właścicielem wielu nieruchomości w Neapolu, które przekazał swoim trzem córkom i czterem synom. Jeden z nich, Giulio Cesare, kontynuował architektoniczne dzieło ojca w Neapolu. Jak przystało na dobrego chrześcijanina, Domenico nie zapomniał w swej ostatniej woli o potrzebujących – przekazał odpowiednią sumę dla ośmiu dziewcząt ze swego rodzinnego miasteczka Melide, aby zabezpieczyć im posag i w ten sposób pomóc w zamążpójściu. 

 

 

Najważniejsze prace i obiekty Domenica Fontany w Rzymie:

    Domenico Fontana, Salone Sistino,
    Biblioteka Watykańska

 

  • Kaplica Sykstusa V (Cappella Sixtina) w kościele Santa Maria Maggiore (1584), projekt pomników nagrobnych papieży Piusa V i Sykstusa V
  • Pałac Montalto w pobliżu bazyliki Santa Maria Maggiore
  • Przeniesienie i ustawienie egipskiego obelisku (obelisk Vaticano) na środku placu św. Piotra (Piazza di San Pietro) (1587)
  • Ustawienie innych obelisków na Piazza di San Giovanni in Laterano, Piazza del Popolo, Piazza di Santa Maria Maggiore
  • Urbanistyczna koncepcja najważniejszych arterii komunikacyjnych w Rzymie
  • Rozpoczęcie budowy nowego pałacu biskupiego na Lateranie 
  • Kaplica Scala Santa na Lateranie (1586)
  • Fasada północna transeptu bazyliki św. Jana na Lateranie (San Giovanni in Laterano)
  • Budowa nowego pomieszczenia Biblioteki Watykańskiej (1587–1590)
  • Budowa pałacu Apostolskiego na Watykanie (1587)
  • Rozbudowa Palazzo del Qurinale, fasada pałacu kwirynalskiego od strony Piazza del Quirinale
  • Fontana dell’Acqua Felice(1587) na Piazza di San Bernardo
  • Projekt (przypisywany mu) trzech z czterech postaci (Tyber, Arno, Junona) w dekoracji czterech fontann zdobiących skrzyżowanie via Quirinale i via delle Quattro Fontane
  • Ukończenie kościoła San Luigi dei Francesi
  • Pomnik nagrobny papieża Mikołaja IV w bazylice Santa Maria Maggiore