Śpiący Hermafrodyta – znana od zawsze trzecia płeć

Postać Hermafrodyty pobudzała wyobraźnię ludzi antyku w sposób szczególny. Istota o dwóch płciach – równocześnie kobiecej i męskiej – wydawała się uprzywilejowana, wyjątkowa, na wskroś idealna, ale rodziła też uczucia ambiwalentne i podejrzliwość. Nic dziwnego, że postaci o męskim przyrodzeniu i kobiecych piersiach poświęcono dużo uwagi, zarówno w literaturze, jak i sztukach plastycznych. Jeśli chodzi o te drugie, ulubionym tematem (choć nie jedynym) był Hermafrodyta pogrążony we śnie. Takiego właśnie, rozciągniętego na prześcieradle, zobaczymy w...

Herodiada z głową Jana Chrzciciela – femme fatale czasów baroku

Femme fatale kojarzy się z malarstwem i literaturą XIX wieku – z kobietami pożeraczkami męskich serc, niedoścignionymi uwodzicielkami i zimnokrwistymi demonami seksu z premedytacją doprowadzającymi mężczyzn do zguby. Ale kobiety piękne, erotycznie pociągające, a zarazem bezwzględne i wyrachowane fascynowały artystów od zawsze. Odnajdziemy je w literaturze antycznej i mitologii, a także w Starym i Nowym Testamencie. Zobaczymy je też w kreacjach malarskich Caravaggia i jego następców, bo to właśnie w XVII wieku Salome, Judyta i Herodiada stały się modnymi tematami malarskimi,...

Kaplica Spada – antenaci, czyli kapitał nie do przecenienia

Liczne kaplice pośmiertne, które oglądamy w trakcie peregrynacji po rzymskich kościołach, są na ogół bogate w dekoracje i dzieła sztuki. Budzą nasz respekt, uznanie, zatrzymują nasze myśli na wielkości i znakomitości rodu, ale przede wszystkim na ich wyczuciu sztuki. Rzadko kiedy myślimy o nich w kategoriach czysto praktycznych, żeby nie powiedzieć merkantylnych. Rzadko kiedy dopuszczamy też do siebie refleksję, że głównym motywem ich powstania były chęć uwiecznienia własnej sławy, ale też prestiżu przyszłych, nienarodzonych jeszcze spadkobierców rodowego nazwiska.