Papież Honoriusz III (1150–1227) – znaczący strateg Kościoła i bezkompromisowy władca

Bazylika San Lorenzo fuori le mura, nawa dobudowana w XIII w. przez  papieża Honoriusza III

Bazylika San Lorenzo fuori le mura, nawa dobudowana w XIII w. przez papieża Honoriusza III

Był kontynuatorem polityki swego potężnego poprzednika, papieża Innocentego III. Podobnie jak on starał się utrzymać pozycję papiestwa jako najwyższej władzy w chrześcijańskim świecie, której podporządkowani są (albo powinni być) wszyscy władcy świeccy. Papiestwo w jego wydaniu było siłą w politycznym, finansowym i prawnym znaczeniu i nic istotnego nie mogło się wydarzyć na jakimkolwiek dworze europejskim bez zgody albo współudziału papieża. To on pozostawał niezmiennie tym, który wynosi królów i cesarzy na tron, i tym, który może ich obalić dzięki mocy, jaką dawała mu ekskomunika, czyli narzędzie wykluczenia ze świata chrześcijańskiego.
Bazylika San Lorenzo fuori le mura, nawa dobudowana w XIII w. przez  papieża Honoriusza III
Bazylika San Paolo fuori le mura, mozaiki  absydy
Bazylika San Paolo fuori le mura, mozaiki  absydy, fragment
Kościół Santi Vincenzo e Anastasio alle Tre Fontane, nawa główna
Fasada kościoła Sant'Eusebio (przed modernizacją), rycina z XVI w. Girolamo Franzini, zdj. Wikipedia
Był kontynuatorem polityki swego potężnego poprzednika, papieża Innocentego III. Podobnie jak on starał się utrzymać pozycję papiestwa jako najwyższej władzy w chrześcijańskim świecie, której podporządkowani są (albo powinni być) wszyscy władcy świeccy. Papiestwo w jego wydaniu było siłą w politycznym, finansowym i prawnym znaczeniu i nic istotnego nie mogło się wydarzyć na jakimkolwiek dworze europejskim bez zgody albo współudziału papieża. To on pozostawał niezmiennie tym, który wynosi królów i cesarzy na tron, i tym, który może ich obalić dzięki mocy, jaką dawała mu ekskomunika, czyli narzędzie wykluczenia ze świata chrześcijańskiego.

Honoriusz III na tronie Piotrowym zasiadał jedenaście lat. Wsławił się zatwierdzeniem reguły dominikanów (1216), franciszkanów (1223) i karmelitów (1226), co poskutkowało wielkim wzbogaceniem Kościoła o lojalnych, oddanych sprawie ewangelizacji zakonników, którzy jako wędrowni, żebrzący kaznodzieje (takiej formule hołdowali w pierwszym okresie swej działalności) pozyskiwali dla niego wiernych i wątpiących, a także wspomagali papieża w walce z herezją.

Skutecznie walczył on także z poganami na obrzeżach świata chrześcijańskiego, między innymi wspierając Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny (Krzyżaków) na ziemiach Konrada Mazowieckiego, co doprowadziło do aneksji przez nich ziem odebranych Prusom. Od początku jego panowania największą jednak ambicją Honoriusza było zorganizowanie V krucjaty. Negocjował on z władcami Francji i Aragonii plany jej urzeczywistnienia, a w 1220 roku, w zamian za obietnicę jej poprowadzenia, koronował nawet króla Niemiec i Sycylii Fryderyka II Hohenstaufa na cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Gdy ten wahał się i przedłużał przygotowania do wyprawy, zagroził mu ekskomuniką. Honoriusz nie doczekał krucjaty, która jednak doszła do skutku i prowadzona była z powodzeniem przez ekskomunikowanego cesarza Fryderyka w kilka lat po śmierci papieża.

Honoriusz III został pochowany w bazylice Santa Maria Maggiore, gdzie rozpoczął swą kościelną posługę jako kanonik.

Był szczodrym fundatorem i restauratorem budowli sakralnych w Rzymie.

      Bazylika San Lorenzo fuori le mura, nawa dobudowana
      w XIII w. przez papieża Honoriusza III

Obiekty powstałe za pontyfikatu Honoriusza III:

  • Nadanie nowego kształtu bazylice św. Wawrzyńca za Murami (San Lorenzo fuori le mura) – do istniejącej budowli dobudowano od zachodu korpus o trzech nawach. Wyburzono absydę poprzedniego kościoła, a z niego samego stworzono rodzaj prezbiterium.
  • Bazylika św. Pawła za Murami (San Paolo fuori le mura) – modernizacja kościoła i dekoracji (sam papież uwiecznił się w dość niepozorny sposób w mozaice absydy bazyliki)
  • Stworzenie klasztoru dominikanów przy kościele Santa Sabina
  • Konsekracja i modernizacja kościoła Santi Vincenzo e Anastasio alle Tre Fontane
  • Odbudowa i modernizacja kościoła Sant'Eusebio wraz z dzwonnicą