Fontanny na Piazza Farnese – antyczne wanny w służbie rodu Farnese

Piazza Farnese, jedna z dwóch fontann, po lewej Palazzo del Gallo di Roccagiovine

Piazza Farnese, jedna z dwóch fontann, po lewej Palazzo del Gallo di Roccagiovine

Przed monumentalnym pałacem rodu Farnese znajduje się plac (Piazza Farnese) z dwiema identycznymi fontannami po bokach. W obu woda wypływa delikatną strugą. Kiedyś jednak, o czym świadczą stare ryciny, były to prawdziwe kaskady – strumienie fontann biły w górę i z impetem spadały na misy górnych basenów, zalewając je, a nadmiar wody – niczym gęsta zasłona – ściekał do basenów dolnych.

Piazza Farnese, jedna z dwóch fontann, po lewej Palazzo del Gallo di Roccagiovine
Jedna z dwóch bliźniaczych fontann na Piazza Farnese
Jedna z fontann na Piazza Farnese
Jedna z dwóch fontann na Piazza Farnese, z tyłu fasada kościoła Santa Brigida
Jedna z dwóch fontann na Piazza Farnese, fragment, z tyłu fasada konwentu należącego do kościoła Santa Brigida
Jedna z dwóch bliźniaczych fontann na Piazza Farnese
Jedna z dwóch fontann na Piazza Farnese, z lewej fasada pałacu Palazzo del Gallo di Roccagiovine
Jedna z dwóch fontann na Piazza Farnese, fragment, po lewej fasada pałacu Palazzo del Gallo di Roccagiovine
Jedna z dwóch fontann na Piazza Farnese, na wprost Palazzo Farnese, po prawej - fasada kościoła Santa Brigida
Piazza Farnese, jedna z dwóch fontann, po lewej fasada kościoła Santa Brigida
Piazza Farnese
Piazza Farnese, jedna z dwóch fontann, po lewej fasada kościoła Santa Brigida

Przed monumentalnym pałacem rodu Farnese znajduje się plac (Piazza Farnese) z dwiema identycznymi fontannami po bokach. W obu woda wypływa delikatną strugą. Kiedyś jednak, o czym świadczą stare ryciny, były to prawdziwe kaskady – strumienie fontann biły w górę i z impetem spadały na misy górnych basenów, zalewając je, a nadmiar wody – niczym gęsta zasłona – ściekał do basenów dolnych.

Nasze zainteresowanie budzą przede wszystkim wielkie wanny wykonane z egipskiego granitu – główny element fontann, które w czasach starożytnych służyły do kąpieli i znajdowały się najprawdopodobniej w Termach Karakalli. Zaanektował je już papież Paweł II i umieścił przed swą siedzibą, którą uczynił Palazzo Venezia. Gdy do władzy doszedł papież Paweł III, postanowił jedną z wanien ulokować na nowo wybrukowanym placu (1545) na wprost pałacu swego rodu (Palazzo Farnese). Wanna ta pełniła jedynie funkcję ozdobną, nie była fontanną, gdyż w miejsce to nie docierał wodociąg, który dostarczałby wodę. Drugą wannę za sprawą Fernesich przetransportowano tutaj w 1580 roku. Otoczone balustradą, stały tak obie kolejne dziesięciolecia.


W 1605 roku papież Paweł V zlecił doprowadzenie wody do dzielnicy Regola. Dostęp do niej uzyskali wtedy nie tylko mieszkańcy pałacu, ale też fontanny, do których aranżacji postanowiono wykorzystać antyczne wanny. Zadanie to powierzono w 1626 roku architektowi Girolamo Rainaldiemu.

Każda z wanien, zdobiona uchwytami i medalionami z wizerunkiem lwa, została osadzona na owalnym, podobnym w kształcie do muszli, wybrzuszonym na dłuższych bokach trawertynowym basenie. Zanurzono je w nich i udekorowano festonami w kształcie owoców granatu. Podtrzymują one górne baseny, powtarzające – w mniejszych rozmiarach – formę basenu dolnego. Całość wieńczy lilia z rozchylonymi płatkami, z której wydobywa się woda. Dobór kwiatu lilii jako motywu wieńczącego fontanny nie był przypadkowy. To jeden z elementów heraldycznych rodu Farnese (sześć lilii).



Na pierwszy rzut oka zapewne nie zauważymy żadnych różnic pomiędzy fontannami. Różnica ta jednak istnieje – jedna z nich jest większa. Odgadnięcie która – pozostawiamy zwiedzającym to miejsce, którego urok i malowniczość szczególnie mocno oddziałują nocną lub wieczorową porą.