Nagrobek papieża znajduje się wysoko nad zaokrąglonym wejściem do zakrystii kościoła i uderza zdecydowaną frontalnością kompozycji. Patrzymy na niego, mocno zadzierając głowę – i stajemy onieśmieleni cichym smutkiem i żałością, jakimi emanują dwie alegorie umieszczone przy sarkofagu, znajdujące się w dolnej części kompozycji. W odróżnieniu od nich tronująca postać Klemensa XIV wyraża siłę, a jego wyciągnięta w geście błogosławieństwa ręka równie dobrze mogłaby należeć do pontifeksa rozkazującego.

I o ile postać papieża w silnie udrapowanym stroju wydaje się jeszcze mocno zakorzeniona w epoce baroku, o tyle dolna część kompozycji tkwi w bezruchu, jakiego do tej pory nie znano. Dzieje się tak za sprawą wspomnianych znieruchomiałych alegorii. Każda z nich istnieje sama dla siebie, hermetycznie zamknięta we własnym świecie myśli i uczuć. Jedna z nich to Wstrzemięźliwość, druga – Łagodność (z barankiem u boku). Nie chodzi tu jednak o wyeksponowanie – poprzez te wizerunki – charakterystycznych cech samego zmarłego, jak to czyniono do tej pory. Obie figury są przede wszystkim żałobniczkami, opłakującymi odejście papieża. Każda jednak czyni to na swój sposób. Ta młodsza (Wstrzemięźliwość) w cichym, acz odczuwalnym żalu opiera się na sarkofagu, w geście czułości okrywając go szalem trzymanym w ręce, jakby nie zgadzając się na fakt odejścia. Druga, starsza, w welonie na głowie, siedzi z utkwionym w jeden punkt wzrokiem, jakby otępiała tym, co się stało. Jej pochylona głowa i złożone ręce wyrażają bezgraniczny smutek. Kobiety te zdają się być centralnymi figurami pomnika i nośnikami znaczeń. Zmuszają do współodczuwania, apelują do naszych najgłębszych emocji i wciągają do przepełnionego poczuciem bezpowrotnej straty współuczestnictwa. Artysta nakłada na widza bagaż melancholii, która pogrąża go w sentymentalnej, ale niepozbawionej patosu kontemplacji. Canova odnalazł te uczucia w sztuce klasycznej, szczególnie greckiej. Przejął nie tylko odzienie kobiet, ale też ich sylwetki ze steli nagrobnych i rzeźb antycznych, czerpiąc przy tym również z motywów ikonograficznych (Pieta, cierpienie pod krzyżem Marii, cicha rozpacz Marii Magdaleny) obecnych od wieków w sztuce chrześcijańskiej. Śmierć jest tragedią, nie oferuje pocieszenia, jest rozstaniem na zawsze i po wsze czasy. I takie przesłanie można odczytać w dziele zdeklarowanego katolika, jakim był Canova.

Alegoria Wstemięźliwości i Łagodności, pomnik nagrobny papieża Klemensa XIV, bazylika Santi Apostoli

To prawdziwie rewolucyjne przejście od wizerunku następcy Piotrowego uwiecznionego w chwale do opłakiwanego znalazło licznych naśladowców, a pogrążone w smutku postaci kobiet o delikatnej urodzie i antycznych strojach weszły do wokabularza sztuki sepulkralnej i zaludniły od tego czasu nie tylko kościoły, ale też cmentarze na całe następne stulecie.