W nadprożu jej domu widniał ponoć napis, informujący, że gość przekraczajacy jego próg winien wnieść do niego dowcip i dobry humor, a opuszczając go – zostawić znaczący prezent albo pieniądze. W Rzymie przełomu XV i XVI wieku nikogo to jakoś specjalnie nie bulwersowało, a już najmniej tych, których stać było na odwiedziny „bogini miłości“. Mówimy bowiem o czasach wielkiej tolerancji seksualnej (inaczej nazywanej rozluźnieniem obyczajów), w dużej mierze zrodzonej z lektury antycznych pisarzy i przemożnej fascynacji stopniowo odkrywaną starożytnością. Trudno się więc dziwić wysnuwanym analogiom pomiędzy ówczesnymi kurtyzanami i greckimi heterami, nieodzownymi towarzyszkami stymulującymi męski umysł i wyobraźnię. Mówimy też o czasach, w których „przyzwoite“ żony i córki nie opuszczały domu i nie brały udziału w życiu publicznym, w bankietach ani w intelektualnych dysputach. Ich brak był jednak odczuwalny, szczególnie że na dworach innych miast włoskich powoli rodziła się kultura dworska, dająca kobiecie znaczącą w niej rolę. No bo czy można wyobrazić sobie wspaniałe przyjęcie jedynie w męskim gronie? I nie o seks w pierwszym rzędzie chodziło, ale o odświeżające towarzystwo inteligentnej kobiety, której wielkim walorem była też uroda, i która swą obecnością uświetniała wieczory muzyczne i poetyckie czy wypady za miasto, a w stosownych sytuacjach bywała też znakomitą gospodynią spotkań we własnym domu. W zdominowanej przez mężczyzn społeczności rzymskiej, w której rolę kobiety utożsamiało się albo z małżeństwem, albo z klasztorem, życie kurtyzany było trzecią drogą. Mogły one liczyć na niezależność finansową, przywileje, popularność i zabezpieczenie swojej starości. Duża ich część, przynajmniej ta, której udało się zgromadzić majątek, wychodziła też dobrze za mąż. Wszystko to decydowało o tym, że znaczenie kurtyzan w ówczesnym życiu społecznym było duże, i nie może dziwić fakt, że cieszyły się one sławą porównywalną do tej, która staje się udziałem dzisiejszych celebrytek: rozpoznawano ich wytworne powozy, podziwiano garderobę, a w kościele przyznawano znaczące miejsca.

Imperia, a właściwie Lukrecja, gdyż jej imię było psedonimem, przyszła na świat jako córka nieznanego bliżej ojca i rzymskiej kurtyzany niższej rangi, Diany di Pietro Cognati. Jej matka wykonywała swoją profesję, a następnie wyszła za mąż i mieszkała niedaleko nowo budowanej bazyliki San Pietro na Piazza Scossa Cavalli, w dzielnicy Borgo. Jak dowodzi tego spis mieszkańców, dzielnica ta w tym czasie w dziesięciu procentach zamieszkiwana była przez prostytutki i ich rodziny. Imperia, co było procederem dość typowym, swoją profesję odziedziczyła po matce, która od dzieciństwa wprowadzała córkę w arkana sztuki miłości, ale nie tylko. Bycie kurtyzaną nie było bowiem proste, a od zwykłych prostytutek dzieliła je przepaść, którą wynaczały kultura, obycie i wykształcenie. Oprócz umiejętności pisania i czytania, a najlepiej również znajomości podstaw literatury, gry na instrumencie, opanowania sztuki tańca, kurtyzana powinna była odznaczać się bystrością umysłu, inteligencją, dowcipem, ale też, co nie było bez znaczenia, powściągliwością – nie powinna śmiać się głośno, jeść i pić bez umiaru, powinna za to… uśmiechać się słodko przy niewybrednych męskich żartach. Ale przede wszystkim winna roztaczać czar, inspirować śpiewem albo tańcem w interwałach męskich dyskusji i dyskretnie brać w nich udział, jak przystało na prawdziwą dworską damę. Wszystkie te walory Imperia posiadała. Mało tego – jak opisywał to późniejszy biskup, dominikanin Matteo Bandello – na stole jej salonu znajdowały się pięknie oprawione woluminy łacińskie i włoskie, jak również modna w tym czasie lutnia albo viola da braccio oraz książki do nauki muzyki. Sama Imperia uczyła się grać na owych instrumentach i układała wiersze, była ponoć nawet autorką kilku sonetów i madrygałów, co w tamtych czasach stanowiło istotny towarzyski atut. Umiejętność cytowania klasyków, a przy tym łączenie słów w zgrabne wersy stanowiły przepustkę na najprzedniejsze salony całej ówczesnej Italii, również ten prowadzony przez Imperię, która otaczała się gronem rzymskich poetów i humanistów, licząc zapewne na  – dziś powiedzielibyśmy medialny – oddźwięk.

Palazzo świetnej metresy, zdobione w partii fasady leżącą Wenus, przyciągało męskie towarzystwo poszukujące rozrywki i miłości, ona zaś sama była doskonałą gospodynią, nieszczędzącą wydatków dla swych wyrafinowanych i zamożnych gości. Opis jej domostwa pochodzi również od wspomnianego już Bandella. Trzy najważniejsze pomieszczenia, w których owych gości przyjmowała – salon, sypialnia i buduar, wykładane były brokatem i jedwabiem, a na podłodze leżały świadczące o bogactwie, bo w tamtych czasach bardzo kosztowne, dywany. Szczególnie dużo uwagi poświęcił mnich buduarowi o ścianach zdobionych wyszywanymi złotem tkaninami i zwieńczonych gzymsem w kolorze ultramaryny, na którym stały serpentynowe i porfirowe wazy. W salonie znajdowały się skrzynie i komody oraz stół, na którym leżały wspomniane dowody muzycznych i literackich zainteresowań gospodyni, ułożone tam bardziej dla manifestacji wykształcenia niż (być może) prawdziwej namiętności do klasyków antyku.

Imperia żyła w luksusie, miała dom w Rzymie i winnicę poza miastem, a do jej klientów należeli znaczący obywatele – bankierzy, bibliotekarze papieskiej biblioteki, wspomniani poeci, urzędnicy Kurii i kardynałowie. Wśród nich pierwszoplanową rolę odgrywał znany mecenas sztuki, bankier i jeden z najbogatszych ludzi ówczesnej Europy – Agostino Chigi. W najlepszym swoim okresie Imperia miała mniej więcej dziewięciu stałych adoratorów z najwyższych rzymskich kręgów. Niektórzy z nich byli jej gorliwymi wielbicielami, inni zazdrośnikami o innych mężczyzn, a jeszcze inni odwiedzali oprócz niej inne kurtyzany. Zazwyczaj mieli żony, ale wszystkich ich łączyły wielki podziw i uczucie do tej właśnie kobiety, która zdawała się być wręcz uosobieniem miłości. Niektórzy skarżyli się na jej oziębłość i odrzucenie uczucia, a inni gotowi byli dokonać zbrodni, aby pozbyć się konkurenta. I tak się też stało, gdy wenecjanin o nazwisku Giacomo Stella został zamordowany z powodu zazdrości przez nasłanego przez adoratora Imperii urzędnika papieskiej kancelarii, Alberta Bacuto.

Imperii nie brakowało nie tylko adoratorów, ale też pieniędzy. Właśnie zakupiła winnicę, budowała własny dom, swą urodzoną w wieku 17 lat córkę Lukrecję wysłała do klasztoru, zapewniając jej w ten sposób przyszłość, gdy nagle wszystko to straciło dla niej znaczenie, smak i powab. Z pietyzmem uporządkowała sprawy finansowe, spisała testament, wyasygnowała odpowiednie sumy na swój pochówek, odprawiane msze, pomnik nagrobny, ale przede wszystkim zabezpieczenie córki, po czym…. zażyła truciznę. Próbowano ją ratować, ale w kolejnych dniach powolnego umierania zdołała jeszcze tylko przyjąć sakramenty i papieskie błogosławieństwo, po czym w noc targaną burzą i piorunami zmarła. Co było powodem tego czynu – nie mamy całkowitej pewności. W każdym razie cytowany już mnich Bandello, zaprzyjaźniony z Angelo del Bufalo, w swojej noweli poświęconej Imperii, pisze o zawiedzionej miłości do swego przyjaciela, który utrzymywał ją przez wiele lat i którego ta miała namiętnie kochać, a który porzucił ją dla innej. Jeszcze inni sugerowali jakoby powodem była nowa miłość jej najbardziej wpływowego kochanka – Agostina Chigiego do młodej dziewczyny. Być może więc spadły na Imperię nie jedna, ale dwie zawiedzione miłości, od których – jak pisali poeci – pękło jej serce. Niewykluczone też, że w społeczeństwie, w którym życie seksualne dziewczynek rozpoczynało się w wieku czternastu lat, ponadtrzydziestoletnia Imperia nie znajdowała już odpowiadającego jej ambicjom miejsca.

Wykonawcą jej testamentu został między innymi Agostino Chigi. Zapewnił swej przyjaciółce wspaniały pogrzeb i równie wystawny nagrobek w kościele San Gregorio al Monte, który opatrzył napisem: „Imperia Cognata Romana, która była godna tego imienia i której rzadka uroda roztaczała blask wśród ludzi, żyła 31 lat, 12 dni i zmarła 15 sierpnia 1512 roku“.

Malarz Rafael, który znany był ze słabości do płci pięknej, a przy tym przyjaźnił się z Agostinem Chigim, należał zapewne do kręgu przyjaciół Imperii i jak się wydaje, uwiecznił ją kilkakrotnie. Po przybyciu do Rzymu w 1508 roku zamieszkał niedaleko jej domu na Piazza Scossa Cavalli. On też, albo któryś z jego uczniów, był autorem wspomnianego kartonu ukazującego Imperię jako leżącą Wenus, przeznaczonego do ozdoby fasady domostwa renomowanej metresy. Tego typu dowody artystycznego smaku stanowiły również reklamę. Modne stało się bowiem w tym czasie zdobienie elewacji elementami antycznych dekoracji, a co zamożniejsze kurtyzany dekorowały swoje przybytki malowidłami o tematach zaczerpniętych z mitologii. One same, oparte w oknach na aksamitnych poduszkach, zachęcały przechodzących do wejścia.

Ale owa Wenus to nie jedyna postać kojarzona z wizerunkiem Imperii. Zwiedzając sale willi Farnesina, na jednej ze ścian zobaczymy wspaniały wizerunek Galatei ciągniętej na muszli przez delfiny (Triumf Galatei) autorstwa Rafaela. W przedstawieniu owej pięknej nimfy niektórzy widzą podobiznę Imperii. W kaplicy rodowej Chigich w kościele Santa Maria della Pace pojawi się ona ponownie jako sybilla, a w pałacu Apostolskim (Stanze Rafaela) jako Safona i Kaliope. Ale pomimo że na temat słynnej kurtyzany stworzono też pokaźną liczbę poematów i sonetów, właściwie nie wiemy, jak wyglądała. Przede wszystkim opiewano jej złote włosy, wysokie jasne czoło, cieńką szyję i dorodne, „pyszne“ piersi.

Testamentowe życzenie Imperii, aby zająć się Lukrecją i wydać ją za mąż, również zostało przez wykonawców testamentu spełnione. Lukrecja nie poszła w ślady matki, a dwa lata po jej śmierci poślubiła sieneńskiego kupca i prowadziła przykładne życie. I ona próbowała popełnić samobójstwo w momencie rozpaczy, gdy kardynał Raffaele Petrucci zapragnął targnąć się na jej małżeńską przysiegę. W ten sposób cnota córki opromieniła dodatkowym blaskiem wspomnienie Boskiej Imperii. Jej śmierć odbiła sie szerokim echem nie tylko w Rzymie, ale i na włoskich dworach. Na poetyckich wieczorach, również w towarzystwie ówczesnych trendsetterek życia dworskiego, jak Isabella d’Este z Mantui, ze wzruszeniem wspominano i uwieczniano w wersach kurtyzanę, która popełniła samobójstwo z miłości.

Dawny grób Imperii w ramach walki ze złymi obyczajami został w XVII wieku przeznaczony dla kanonika Luigiego Guidicciniego. Chociaż go przy tej okazji poddano rekonstrukcji i modernizacji, wciąż jest jednym z najpiękniejszych na dziedzińcu kościoła San Giorgio.