Idea wystawienia pomnika Giuseppe Mazziniemu zrodziła się piętnaście lat po jego śmierci i przedłożona została Izbie Deputowanych w 1887 roku. Należy dodać, że Mazzini jako zwolennik republiki nie najlepiej wpisywał się w etos monarchii, jaką ostatecznie stała się Italia po 1861 roku, ale jego postać była ważnym symbolem jedności narodowej. I choć nie podobała się mu idea królestwa, przyjął ją i ostatecznie poparł króla Wiktora Emanuela II. W 1902 roku realizację pomnika powierzono zasłużonemu i popularnemu rzeźbiarzowi Ettore Ferrariemu, który miał już za sobą realizację innego rzymskiego obiektu, prawdziwej kości niezgody między Kościołem a władzami miasta – mocno oprotestowanego pomnika Giordana Bruna.

Dwa lata później, w 1904 roku, artysta pokazał swoje bozzetto (szkic), którego koncepcja była mocno zakotwiczona w stylistyce romantyzmu. I o ile siedząca, zadumana postać nieustraszonego rewolucjonisty jest nad wyraz statyczna, o tyle wysoki postument, na którym spoczywa, wzbogacony został wynurzającymi się z otchłani postaciami, a właściwie grupami alegorycznymi, które w podniosłym, wręcz heroicznym tonie odnoszą się do świata idei Mazziniego. Zobaczymy tam Dążenie do wolności Młodych Włoch, Walkę z despotyzmem, Wyzwolenie uciskanych przez tyranię, Wir rewolucji i scalenie szczątków męczenników walki o niepodległość. Dla wyjaśnienia należy dodać, że męczennicy ci to ofiary walk niepodległościowych i antypapieskich, straceni na rozkaz biskupa Rzymu między 1849 a 1870 rokiem. Na tylnej ścianie pomnika zobaczymy medaliony ukazujące głównie wolnomularzy – bohaterów walk o włoską niezależność (Carlo Pisacane, Federico Campanella, Aurelio Saffi, Maurizio Quadrio, Goffredo Mameli, Alberto Mario, Jessie White, Rosolino Pilo, Adriano Lemmi).

Ostatecznie w 1914 roku podjęto decyzję o umieszczeniu pomnika u podnóża Awentynu, jednak dopiero osiem lat później rozpoczęto prace nad nim. Nie był to jednak dobry czas, zarówno dla Mazziniego, jak i dla Ferrariego. Obaj byli zdeklarowanymi masonami, co nie przysporzyło pomnikowi sympatii wśród faszystów, którzy – jak wiemy – kolejne dwie dekady rządzili w Italii. Szykanowany przez nich Ferrari zmarł w 1929 roku, ale większość prac nad pomnikiem była ukończona i części monumentu znajdowały się już w ogrodzie rzeźbiarza. Dopiero po wojnie ponownie się nim zajęto. Płaskorzeźby zostały zrekonstruowane, a spiżowy posąg odzyskany w odlewni w Neapolu. 2 czerwca 1949 roku, przy współpracy syna rzeźbiarza, pomnik został ostatecznie ukończony i odsłonięty w setną rocznicę ustanowienia Republiki Rzymskiej. Tak więc Mazzini wreszcie doczekał się wymarzonej przez siebie republiki, patrząc na Circus Maximus z wysokiego cokołu usytuowanego w zakolu szosy u podnóża Awentynu. Śnieżnobiały pomnik rewolucjonisty prezentuje się nad wyraz wytwornie i jest – obok Ołtarza Ojczyzny (Vittoriano) – jednym z tych pompatycznych obiektów, które przemawiają do nas swą okazałością, nie budząc jednak wielkich emocji, choć inne dzieło Ettore Ferrariego – wspomniany pomnik zadedykowany Giordanowi Bruno – świadczyć może o nieprzeciętnym talencie rzeźbiarza.