Była nim, jak się można domyślać, nieprzejednana niechęć do ruchów wyzwoleńczych i zjednoczeniowych, które w tym czasie rozpalały emocje mieszkańców Półwyspu Apenińskiego, ale też projekt zakładający uznanie dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Marii Panny. Nie chodziło tu o poczęcie Chrystusa, ale samej Marii – jego matki, która – zgodnie z tradycją – była córką Anny i Joachima. Teza, jakoby „została zachowana jako nietknięta od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego”, od stuleci budziła teologiczne wątpliwości na łonie samego Kościoła, które ujawniali zresztą najbardziej znaczący jego przedstawiciele (Tomasz z Akwinu czy Bernard z Clairvaux). Pius IX jednak od 1849 roku konsekwentnie czynił starania, aby dogmat ten przeforsować, co się ostatecznie udało 8 grudnia 1854 roku. W związku z tym wydarzeniem w mieście na nowo rozbudzony został religijny zapał, a na pielgrzymów czekały odpusty i uroczyste msze kierujące myśli wiernych do Marii Niepokalanej (Maria Immaculata). W tych niespokojnych czasach, w których przyszło panować ostatniemu władcy Państwa Kościelnego, wstawiennictwo Marii miało pomóc w przezwyciężaniu zła kroczącego wraz z liberalizmem, republikanizmem i tendencjami zjednoczeniowymi. I trzeba przyznać, że Piusowi IX udało się rozniecić wiarę prostych ludzi, zachęcić ich do aktów dewocji i szczerej, emocjonalnej religijności.

Kolejnym krokiem papieża było upamiętnienie tego wydarzenia, czyli budowa pomników poświęconych Marii Niepokalanej. Jeden z nich znajduje się na Piazza di Spagna między Palazzo di Propaganda Fide a ambasadą hiszpańską. Powstał na życzenie Piusa IX rok po ogłoszeniu dogmatu o Niepokalanym Poczęciu, a sfinansowany został przez Ferdynanda II, władcę Królestwa Obojga Sycylii, na znak solidarności z poczynaniami papieża, ale też jako rekompensata (i ekwiwalent) za zerwanie liczącej stulecia tradycji, która od końca XV wieku nakazywała władcom Neapolu i Sycylii regularne dostarczanie papieżowi konia szlachetnej krwi i odpowiedniej ofiary pieniężnej.

Prace nad pomnikiem powierzono Luigiemu Polettiemu – temu samemu, który był odpowiedzialny za rekonstrukcję, po pożarze, bazyliki św. Pawła za Murami (San Paolo fuori le mura). Sama kolumna, na której ustawiony jest posąg Marii, została znaleziona już w 1777 roku w czasie prac remontowych w klasztorze benedyktynów na Polu Marsowym. Przez stulecia leżała obok Kurii na Montecitorio, aż wykorzystano ją jako postument, którego bazę wieńczą postacie proroków, zapowiadających dziewicze narodziny Mesjasza – Mojżesz (autorstwa Ignazia Jacomettiego), Izajasz (Salvatore Revèlli), Ezechiel (Carlo Chelli) i Dawid (Adamo Tadolini). Pomiędzy nimi dojrzymy płaskorzeźby ukazujące sceny z dziejów Marii – Zwiastowanie, Sen Józefa, Koronację Marii i Ogłoszenie dogmatu Jej Niepokalanego Poczęcia – wykonane przez innych rzymskich rzeźbiarzy. Wszyscy oni byli uczniami Pietra Teneraniego i Bertela Thorvaldsena – reprezentowali przeto styl neoklasycystyczny, który między rokiem 1830 a 1860 cieszył się w rzymskiej sztuce popularnością.

Kolumnę liczącą prawie 12 metrów wysokości wieńczy kompozytowy kapitel, w którym z trudem dojrzymy maryjny monogram. U stóp stojącej na nim Marii, przystrojonej w aureolę z dwunastu gwiazd, widnieją cztery, wykonane z brązu symbole ewangelistów, które okalają glob. To na nim stoi Niepokalanie Poczęta, a właściwie na sierpie księżyca, zgniatając swą stopą węża grzechu. Samą statuę, podobnie jak elementy z brązu, wykonał Giuseppe Obici, również uczeń Teneraniego.

Każdego roku 8 grudnia papież modli się pod kolumną, a samą figurę Marii – ledwie widoczną, gdyż umieszczoną ponad 20 metrów nad ziemią, dekoruje się wtedy wieńcem z kwiatów.