Papież Celestyn I (?–432) - filozof walczący o boskość matki Jezusa

Papież Celestyn, rycina z Le vite dei pontifici, 1710, Bartolomeo Platina

Papież Celestyn, rycina z Le vite dei pontifici, 1710, Bartolomeo Platina

Należy przyjąć, że Celestyn był postacią skromną i nienadużywającą władzy, o czym może świadczyć nagana, jakiej udzielił biskupowi Prowansji, twierdząc, że „biskup powinien się wyróżniać pobożnością i cnotą, a nie ubiorem”. Został pochowany w katakumbach Pryscylli przy via Salaria, ale w średniowieczu jego doczesne szczątki zostały przeniesione do kościoła Santa Prassede. Jak wielu wczesnośredniowiecznych papieży dostąpił też wyniesienia w poczet świętych.
Papież Celestyn, rycina z Le vite dei pontifici, 1710, Bartolomeo Platina
Wnętrze bazyliki Santa Sabina, dekoracje marmurowe z V wieku u nasady arkad
Wnętrze bazyliki Santa Sabina
Bazylika Santa Sabina, mozaiki wczesnochrześcijańskie nad wejściem - Eccesia ex circumcisione
Mozaika dedykacyjna papieża Celestyna I nad drzwiami wejściowymi, bazylika Santa Sabina
Cyprysowe drzwi (jedna z kwater) powstałe w czasach papieża Celestyna I,bazylika Santa Sabina
Bazylika Santa Sabina, drzwi cyprysowe  z V w.
Bazylika Santa Sabina, absyda
Należy przyjąć, że Celestyn był postacią skromną i nienadużywającą władzy, o czym może świadczyć nagana, jakiej udzielił biskupowi Prowansji, twierdząc, że „biskup powinien się wyróżniać pobożnością i cnotą, a nie ubiorem”. Został pochowany w katakumbach Pryscylli przy via Salaria, ale w średniowieczu jego doczesne szczątki zostały przeniesione do kościoła Santa Prassede. Jak wielu wczesnośredniowiecznych papieży dostąpił też wyniesienia w poczet świętych.
      Fragment cyprysowych drzwi, kościół Santa Sabina,
      fundacja z czasów papieża Celestyna I

Wiemy o nim niewiele – ponoć był znawcą Pisma Świętego i filozofii, co pozwalało mu swobodnie uczestniczyć w dyskusjach teologicznych, które w czasie dziesięcioletniego piastowania przez niego godności biskupa Rzymu (422–432) coraz bardziej przybierały postać konfliktu w łonie Kościoła. Dotyczyły one pelagianizmu i nestorianizmu – rozpowszechniających się doktryn dotyczących obecności ludzkiego i boskiego pierwiastka w osobie Zbawiciela. Celestyn był zwolennikiem poglądu o współistotności Syna i Ojca, w opozycji do Nestoriusza, który uważał, że Chrystus miał dwie natury: ludzką i boską – był przeto niejako naczyniem, w którym znalazł swe miejsce Logos – Bóg. Papież był też zwolennikiem uchwalonego na soborze w Efezie w 431 roku dogmatu o bożym macierzyństwie Najświętszej Marii Panny i nadaniu jej tytułu Bogarodzicy (Theotokos), ponownie w opozycji do wspomnianego Nestoriusza, który takiej formule się sprzeciwiał, uważając, że Marię można nazwać jedynie Matką Chrystusa (Christotokos). Sobór potępił Nestoriusza, a zainaugurowany na nim kult Matki Boskiej rozpowszechnił się w całym chrześcijańskim świecie, głównie zaś w Rzymie, czego najdonioślejszym wyrazem była budowa monumentalnej bazyliki Santa Maria Maggiore przez następcę papieża Celestyna – Sykstusa III.

W czasie pontyfikatu Celestyna I dokonywały się w Rzymie znaczące zmiany. Imperium rzymskie wciąż istniało, cesarze panowali, jak wiemy, aż do abdykacji w 476 roku, nie byli jednak nadmiernie zainteresowani miastem nad Tybrem, a co dopiero jego budowlami. Ich rolę w tym względzie powoli przejmował biskup Rzymu, a działające pod jego auspicjami osoby prywatne stawały się wpływowymi fundatorami, kierującymi się w swej hojności zarówno dobrem Kościoła, jak i potrzebą odkupienia grzechów własnych i zagwarantowania sobie lepszej pozycji po śmierci. Z takich funduszy powstał wspaniały, do dziś zachowany w prawie oryginalnej formie kościół Santa Sabina na Awentynie, o czym informuje nas mozaikowa inskrypcja wychwalająca dzieło papieża.

 

Budowle i obiekty powstałe za pontyfikatu Celestyna I:

  • Naprawa zniszczonego kościoła Santa Maria in Trastevere i jego dekoracja (niezachowana)
  • Budowa kościoła Santa Sabina, wyposażenie go w cyprysowe drzwi (istniejące do dziś, wspaniały  przykład sztuki wczesnochrześcijańskiej)
  • Malowidła w katakumbach Pryscylli

Whoops, looks like something went wrong.