Do Wiecznego Miasta przybył, według najnowszych badań, jeszcze w wieku nastoletnim. Pierwszym obrazem, który tam stworzył, był datowany na lata 1609–1610 Sąd Salomona. Przez dekady dzieło to przypisywano anonimowemu artyście, którego Roberto Longhi nazwał umownie Mistrzem Sądu Salomona. Dopiero w 2002 roku atrybucję tę obalił inny włoski badacz – Gianni Papi, uznając płótno za wczesną pracę Ribery, w której znać już rękę zdolnego malarza. Pisemne wzmianki dowodzą, że w 1613 roku Ribera wstąpił w szeregi rzymskiej Akademii św. Łukasza. I choć w metryce widniało imię Joan Josep, on sam sygnował swoje obrazy imieniem Jusepe, choć we Włoszech znany był przede wszystkim pod przezwiskiem Lo Spagnoletto (mały Hiszpan).

W Rzymie Ribera cieszył się popularnością i uznaniem, o czym świadczą liczne zlecenia pozyskiwane od tamtejszych prywatnych kolekcjonerów, poszukujących dzieł podobnych do płócien Caravaggia – a młody Hiszpan wydawał się w swej sztuce intensyfikować i kondensować to wszystko, co wcześniej stworzył Michelangelo Merisi. Cenili go zleceniodawcy wywodzący się z Hiszpanii, jak Pietro Cussida, ale też Włosi – Vincenzo Giustiniani, który miał w swojej kolekcji aż trzynaście obrazów malarza, Scipione Borghese oraz członkowie rodu Lancellottich.

W artystycznym środowisku Rzymu malarz obracał się głównie w towarzystwie swych równolatków – malarzy niderlandzkich, i to oni w dużej mierze (obok Caravaggia) zapładniali jego wyobraźnię (m.in. Dirck van Baburen, Geritt van Honthorst). Malowali podobne motywy, wymieniali się rekwizytami, wspólnie spędzali czas.

    W Rzymie przyniósł malarzowi sławę cykl płócien obrazujących bardzo popularny w tym czasie temat pięciu zmysłów. Ribera przedstawił je w formie personifikacji – siedzących za stołem, patrzących wprost na widza dojrzałych mężczyzn. Mają oni na ogół plebejskie rysy i proste, często brudne ubrania. Szczególnie ciekawy jest obraz przedstawiający załzawionego, odzianego w łachmany włóczęgę trzymającego w ręku cebulę (Alegoria zapachu, kolekcja prywatna), czy grubego Cygana z kolczykiem w uchu ukazanego przed talerzem makaronu (Alegoria smaku,  Wadsworth  Atheneum, Hartford, USA). W tych wczesnych obrazach artysta ujawnia najistotniejsze elementy swojego warsztatu, które rozwijać będzie w następnych latach: monumentalizację postaci i naturalistyczne podejście do tematu, oparte na wnikliwym oglądzie rzeczywistości. To werystyczne wręcz malarstwo, ukazujące brzydkie, gminne typy postaci, swe apogeum osiągnie w namalowanym również w tym czasie Żebraku – obrazie do dziś pozostającym w Rzymie.

Ribera zamieszkał w mieście nad Tybrem wraz z braćmi, z których jeden również parał się malarstwem, przy via Margutta i używał życia. Sporo na ten temat napisał w książce Considerazioni sulla pittura  (1614–1621) biograf ówczesnego środowiska rzymskich artystów Giulio Mancini, który jako zapalony kolekcjoner miał w swych zbiorach także jeden obraz Hiszpana. Z upodobaniem przedstawia on hulaszcze życie i problemy finansowe młodego malarza, pisząc, iż Ribera był ciągle zadłużony po uszy, ale posiadał dar zjednywania sobie ludzi i przekonywania do siebie dłużników, wśród których byli między innymi rzeźnicy i sprzedawcy warzyw. Umiał ich za każdym razem nakłonić, by odroczyli mu spłatę zaległych rachunków i zaciągniętych pożyczek. Mancini pisze też, że Ribera żył w malowniczej biedzie otoczony kobietami i często spędzał noce na bójkach ze stróżami porządku publicznego. Odwiedzał tawerny (Osteria del Moro, Osteria della Lupa, Osteria del Sole) na Polu Marsowym (Campo Marzio), do których chętnie chadzał wcześniej Caravaggio (zanim uciekł z miasta), gdzie grało się w karty i kości, spotykało dziewczęta lekkich obyczajów, słuchało muzyki, jadło kiełbaski i mięsne pasztety.

Biograf donosił też, że po przyjeździe do Wiecznego Miasta Ribera pracował, podobnie jak inni adepci sztuki, „na dniówki” w warsztatach innych artystów i zyskał z czasem opinię zdolnego malarza. Pozwoliło mu to zrobić szybką karierę i osiągnąć spore zyski. Równie szybko je jednak tracił. Czasem bywał leniwy, pisał Mancini, a równocześnie ekstrawagancki w wydawaniu pieniędzy; na dodatek któregoś roku (najpewniej w 1614) naraził się władzom kościelnym, gdy nie przystąpił do wielkanocnej spowiedzi, co zostało skrzętnie odnotowane w księgach parafialnych. Powodem wyjazdu malarza z Rzymu były, według Manciniego, jego problemy finansowe (długi), przed którymi postanowił w 1616 roku uciec do Neapolu.

    Mancini uważał Riberę za malarza wybitnego, „jakich nie widziano w mieście od lat”. W jego opinii podążał on drogą nakreśloną przez Caravaggia, choć – jak pisał – „jest od niego bardziej gwałtowny i odważny”, a jego malarstwo cechuje pomysłowość w doborze tematów i kolorystyki. Takie było też przeświadczenie jemu współczesnych. Malarz Lodovico Carracci w liście z 1618 roku pisał o hiszpańskim twórcy, który „podąża za szkołą Caravaggia”. Potwierdził to urodzony już po śmierci malarza biograf środowiska hiszpańskich artystów Antonio Palomino w swoim dziele El parnaso español pintoresco y laureado, donosząc jednocześnie, że Ribera osiągnął doskonałe efekty światłocieniowe, w naśladowaniu natury idąc dalej niż Caravaggio.

W Rzymie Ribera miał też sposobność poznania malarzy traktujących tenebryzm i manierę Caravaggia jedynie jako artystyczną przygodę. Takim twórcą był Guido Reni – wschodząca gwiazda rzymskiej sztuki, od którego Ribera zaczerpnie swoisty klasycyzm. Nastąpi to dopiero pod koniec jego pobytu w mieście nad Tybrem i w intensywny sposób rozwinie się po wyjeździe do Neapolu, gdzie ostatecznie malarz osiądzie i się ustatkuje. Miasto u podnóża Wezuwiusza należało w tym czasie do imperium hiszpańskiego, a rządzący tam jako wicekról książę Osuna stał się wielkim protektorem i zleceniodawcą malarza.

  Obrazy Ribery w kolekcjach rzymskich

              Galleria Borghese

•     Żebrak
•     Maria Egipcjanka (kopia)
•     Sąd Salomona
•     Święty Piotr uwolniony z więzienia, 1613–1614

Galleria Nazionale d’Arte Antica

•     Wyparcie się świętego Piotra, 1615–1616 (Palazzo Corsini)
•     Wenus dociera do umierającego Adonisa, 1637 (Palazzo Corsini)
•     Święty Grzegorz Wielki, 1611–1616 (Palazzo Barberini)
•     Święty Jakub Starszy, ok. 1632 (Palazzo Barberini)

Galleria Pallavicini

•     Męczeństwo świętego Bartłomieja, 1615–1616

                Galleria Doria Pamphilj

•     Święty Hieronim i trąba przypominająca o Sądzie Ostatecznym, 1629–1637