Złożenie do grobu Rafaela – obraz o cierpieniu, kruchości życia i stracie nigdy nieodżałowanej

Złożenie do grobu, Rafael, Galleria Borghese

Złożenie do grobu, Rafael, Galleria Borghese

Obraz ten początkowo znajdował się w kościele San Francesco w Perugii, aż do momentu, gdy zafascynowany nim kardynał Scipione Borghese – ponad sto lat od powstania dzieła – postanowił je sobie przywłaszczyć. Gdy wzburzone miasto upomniało się o obraz, kardynał wysłał jako ekwiwalent jego kopię. Oryginał do dziś znajduje się ufundowanej przez niego Galleria Borghese w Rzymie.

Złożenie do grobu, Rafael, Galleria Borghese
Złożenie do grobu, fragment, Rafael, Galleria Borghese
Złożenie do grobu, Rafael, Galleria Borghese

Obraz ten początkowo znajdował się w kościele San Francesco w Perugii, aż do momentu, gdy zafascynowany nim kardynał Scipione Borghese – ponad sto lat od powstania dzieła – postanowił je sobie przywłaszczyć. Gdy wzburzone miasto upomniało się o obraz, kardynał wysłał jako ekwiwalent jego kopię. Oryginał do dziś znajduje się ufundowanej przez niego Galleria Borghese w Rzymie.

      Złożenie do grobu, Rafael, Galleria Borghese

Został namalowany przez Rafaela dla Atalanty Baglioni, aby upamiętnić śmierć jej zasztyletowanego syna Grifonetta, który padł ofiarą zamieszek, jakie miały miejsce w Perugii w trakcie walk o władzę w tym mieście.

Trudno nie dostrzec mistrzostwa tego wspaniałego dzieła. Wyważona kompozycja zbudowana jest na dwóch przecinających się liniach, które grupują postacie – z jednej strony adorujące martwe ciało Chrystusa, z drugiej lamentujące i podtrzymujące pogrążoną w bólu Marię – Matkę Boską. Obie te linie łączy unoszący ciało Chrystusa, stojący do widza profilem młodzieniec o jasnych włosach. Po lewej stronie scenę zamyka skała z czeluścią otworu – grobu, do którego zmierza grupa. W oddali, na wzgórzu, widnieją trzy krzyże przypominające o męczeństwie Chrystusa, natomiast na wprost wznosi się zamek Antognolla z białą sylwetą bastionu – siedziba rodziny Baglionich. Pejzaż w tle delikatnie dopowiada scenę ludzkiego cierpienia, dając nadzieję na otuchę i złagodzenie straty nigdy niezapomnianej.

Rafael połączył wątek cierpienia opuszczonej matki ze śmiercią ukochanego syna, nadając motywowi religijnemu uniwersalny wymiar ludzkiego bólu po stracie bliskiej osoby. Młody, piękny młodzieniec, w którym możemy się domyślać zmarłego syna fundatorki, stanowi pendant do martwego ciała Chrystusa. Jego silne ręce, sprężysta sylwetka są odwrotnością martwego, bezwładnego ciała Chrystusa. Obaj uzmysławiają fakt przejścia ze świata żywych do świata zmarłych.

Każdy z bohaterów tej sceny pogrążony jest we własnym świecie bólu. Jedynie starszy mężczyzna z brodą, odziany na zielono, zapewne Józef z Arymatei, czyli człowiek, który udostępnił swój grób dla pochówku Chrystusa, spogląda na nas uważnie, jakby chciał rozpoznać, czy rozumiemy tę scenę, opowiadającą o kruchości życia, cierpieniu i śmierci.

Jak zawsze u Rafaela, także tu uderza widza doskonała, tak często wychwalana harmonia barw – kunsztownie połączonych zdecydowanych czerwieni, soczystych zieleni i atramentowych błękitów.

 

Rafael Santi, Złożenie do grobu, 1507, 179 x 174 cm, Galleria Borghese

Whoops, looks like something went wrong.