Via dei Fori Imperiali – oś o polityczno-ideologicznych korzeniach

Via dei Fori Imperiali, widok z forum Trajana, w tle kościół Santi Luca e Martina

Via dei Fori Imperiali, widok z forum Trajana, w tle kościół Santi Luca e Martina

Ta imponująca, długa na 850 metrów arteria nazwana była w momencie ukończenia via dell’Impero. Łączyła dwa istotne miejsca: Piazza Venezia, którego jeden bok zajmuje symbol zjednoczonych Włoch – Ołtarz Ojczyzny (Altare della Patria) i znajdujący się opodal Palazzo Venezia – siedziba Benito Mussoliniego, z najpotężniejszą antyczną budowlę miasta – Koloseum. W ten sposób w jedną całość zlano antyk – okres świetności miasta, erę narodowej spójności, jakim było zjednoczenie Włoch, i nowy ośrodek faszystowskiej władzy.

Via dei Fori Imperiali, widok z forum Trajana, w tle kościół Santi Luca e Martina
Rzymskie fora, zdj. Wikipedia, autor  3coma4
Via dei Fori Imperiali, widok z forum Trajana, Ołtarz Ojczyzny (po lewej), kolumna Trajana (po prawej)
Widok z via dei Fori Imperiali na forum Trajana
Budowa via dell'Impero, 1932 r.
Via dei Fori Imperiali, przebieg arterii i towarzyszących jej skwerów
Via dei Fori Imperiali, posąg cesarza Augusta zdobiący ongiś via dell'Impero
Koloseum od strony via dei Fori Imperiali
Via dei Fori Imperiali, widok na Ołtarz Ojczyzny

Ta imponująca, długa na 850 metrów arteria nazwana była w momencie ukończenia via dell’Impero. Łączyła dwa istotne miejsca: Piazza Venezia, którego jeden bok zajmuje symbol zjednoczonych Włoch – Ołtarz Ojczyzny (Altare della Patria) i znajdujący się opodal Palazzo Venezia – siedziba Benito Mussoliniego, z najpotężniejszą antyczną budowlę miasta – Koloseum. W ten sposób w jedną całość zlano antyk – okres świetności miasta, erę narodowej spójności, jakim było zjednoczenie Włoch, i nowy ośrodek faszystowskiej władzy.

      Budowa via dell'Impero, 1932

Arteria ta powstała w latach 1930–1932 z polecenia Benito Mussoliniego i była symbolem nowych Włoch. Wykorzystywano ją dla faszystowskich wojskowych parad i przemarszów młodzieżowych szeregów. Aby ją stworzyć, należało wysiedlić z gęsto zaludnionego obszaru tysiące ludzi, zburzyć kilka kościołów, budynków klasztornych i innych obiektów, jak również zakopać część antycznych forów (Forum Cezara, Forum Trajana, Forum Augusta, Forum Nerwy). Przez ich środek wytyczona została oś, która burzyła ich zintegrowany system i dzieliła je na dwie części.  Pracom tym towarzyszyły wykopaliska i badania archeologiczne mające na celu poznanie zabudowanych do tej pory forów – pierwszy raz w tak zdecydowany sposób oczyszczono też antyczne pozostałości z późniejszych dobudów i architektonicznych ingerencji, na ogół związanych z funkcjami religijnymi, jaką przez stulecia te obiekty pełniły. Niestety prace wykopaliskowe i badania, prowadzone pod presją czasu, w dużej mierze pozbawione były skrupulatności i pietyzmu. W 1932 roku w dziesiątą rocznicę Marszu na Rzym ulica, zwana też „via sacra faszystów”, została w uroczysty sposób otwarta. Zdobiły ją, ustawione w następnych latach i do dziś widoczne, posągi wielkich wodzów, fundatorów znajdujących się pod nawierzchnią ulicy forów (Cezara, Oktawiana Augusta, Nerwy, Trajana), jak również reliefy z przedstawieniem map imperium w poszczególnych jego okresach, mające na celu zobrazowanie rzymianom stopniowej ekspansji ich praprzodków – od założenia miasta aż do czasów cesarza Trajana.

Via dell’Impero w zdecydowany sposób zmieniła wizerunek miasta, stała się ważną dla Rzymu trasą komunikacyjną łączącą Piazza Venezia z Lateranem i pomimo szkód, jakie uczyniono, aby ją stworzyć, uważana jest za jedną z najpiękniejszych ulic stolicy Włoch. Po wojnie jej nazwę zmieniono na via dei Fori Imperiali, a dziś jest w dużej mierze spacerową promenadą, którą z obydwu stron okalają, wyniesione już na światło dzienne, pozostałości starożytnych forów.