Fontana dell'Acqua Felice (Fontana del Mosè) – zakamuflowany papieski pomnik

Fontana dell'Acqua Felice (Fontana del Mosè), projekt Domenico Fontana

Fontana dell'Acqua Felice (Fontana del Mosè), projekt Domenico Fontana

W niedługim czasie po wstąpieniu na tron Piotrowy nowy papież Sykstus V wydał zarządzenie o renowacji starego, antycznego akweduktu, który miał doprowadzać wodę w rejony Porta Tiburtina. Tu, gdzie dziś znajduje się ruchliwa ulica, a hałas i ciągły ruch samochodów utrudniają skupienie się i oglądanie rzeźbiarskiego dzieła, w XVI-wiecznym Rzymie kończył swój bieg ten ważny trakt wodny zakończony reprezentacyjną fontanną.

Fontana dell'Acqua Felice (Fontana del Mosè), projekt Domenico Fontana
Fontana dell'Acqua Felice (Fontana del Mosè),  Domenico Fontana
Fontana dell'Acqua Felice, posąg Mojżesza, Piazza San Bernardo
Posąg Mojżesza, pomnik nagrobny Juliusza II, Michał Anioł, kościół San Pietro in Vincoli
Fontana dell'Acqua Felice, jedna z nisz ze sceną ukazującą Gideona z żołnierzami
Fontana dell'Acqua Felice, antyczne posągi lwów, Piazza San Bernardo
Fontana dell'Acqua Felice, napis upamiętniający budowę fontanny przez papieża Sykstusa V
Fontana dell'Acqua Felice (Fontana del Mosè), antyczne lwy
Fontana dell'Acqua Felice (Fontana del Mosè), Mojżesz, fragment
Fontana dell'Acqua Felice (po prawej), po lewej - kościoły Santa Susanna i Santa Maria della Vittoria, rycina Giuseppe Vasi, XVIII w.

W niedługim czasie po wstąpieniu na tron Piotrowy nowy papież Sykstus V wydał zarządzenie o renowacji starego, antycznego akweduktu, który miał doprowadzać wodę w rejony Porta Tiburtina. Tu, gdzie dziś znajduje się ruchliwa ulica, a hałas i ciągły ruch samochodów utrudniają skupienie się i oglądanie rzeźbiarskiego dzieła, w XVI-wiecznym Rzymie kończył swój bieg ten ważny trakt wodny zakończony reprezentacyjną fontanną.

      Posąg Mojżesza, pomnik nagrobny
      Juliusza II, Michał Anioł, kościół San
      Pietro in Vincoli

Nazwano ją chrzestnym imieniem papieża (Felice Peretti – tak nazywał się przed objęciem biskupstwa Rzymu), aby na wieki przypominała o jego dokonaniu. Projektodawcą został zaufany papieski architekt – Domenico Fontana, który ze swoimi współpracownikami ukończył fontannę w 1587 roku. Do budowy wykorzystano materiał z pobliskich term Dioklecjana, co wpisywało się w politykę Sykstusa V, z niechęcią podchodzącego do reliktów starożytności. Nie interesowała go przeszłość, a jedynie przyszłość – w tym wypadku sztuka sakralna stojąca w służbie Kościoła i Rzym bogaty w dzieła katolickie w duchu. 

Przy projektowaniu Fontana wykorzystał motyw potrójnego łuku triumfalnego, w którego głównej arkadzie stanąć miał czterometrowy starotestamentowy Mojżesz. Gdy się pojawił, od razu wzbudził lawinę krytyki – ubolewano nad jego proporcjami i wyrazem twarzy, porównując go z niedoścignioną w pięknie figurą Michała Anioła z kościoła San Pietro in  Vincoli (Mojżesz Michała Anioła)Według legendy autor posągu (Leonardo Sormani) zmarł ze wstydu, z jakim musiał się zmagać po odsłonięciu swego dzieła. Nisze boczne ozdobiono reliefami o starotestamentowej tematyce – jeden przedstawia Aarona prowadzącego lud Izraela do wody, która wytryśnie na pustyni, drugi ukazuje sędziego i dowódcę Gedeona wraz z żołnierzami. Całość dopowiadają okalające fontannę cztery posągi lwów, które odnaleziono w czasie prac archeologicznych w Panteonie (te obecne to kopie, oryginały znajdują się w Muzeach Watykańskich).

Olbrzymi napis zdobiący fontannę sławi papieża Sykstusa V jako jej fundatora i tego, który doprowadził wodę do Rzymu, co można oczywiście interpretować jako czyn podobny do tego, jakiego dokonał Mojżesz, w cudowny sposób wydobywając wodę ze skały. Monument wieńczy herb papieski podtrzymywany przez anioły, ukazujący stojącego lwa z poprzeczną szarfą. Na wierzchołku zobaczymy sześć ustawionych w piramidę gór, które nawiązują do miejsca urodzenia Sykstusa – Montalto.

Fontanna stała się inspiracją dla innych rzymskich fontann – dell’Acqua Paola i di Trevi. Warto na nią zwrócić uwagę, zwiedzając pobliskie kościoły – Santa Susanna, Santa Maria della Vittoria i San Bernardo alle Terme.