Domenichino (1581–1641) - rzymski wzlot i neapolitański upadek małego Dominika

Domenichino, malowidła w żagielkach kopuły (zasłonięte siatką), kościół San Carlo ai Catinari

Domenichino, malowidła w żagielkach kopuły (zasłonięte siatką), kościół San Carlo ai Catinari

Domenichino był podziwiany przez sobie współczesnych i wiele kolejnych pokoleń, aż do XIX wieku, gdy zauważono nadmierną słodycz i dewocyjny charakter jego obrazów. Od tego czasu z trudem dochodzi do łaski, o czym może świadczyć zorganizowana w 1996 roku wielka wystawa jego dzieł w Rzymie. Jak byśmy jednak nie oceniali jego malarstwa, jedno jest pewne: był typowym wytworem swoich czasów – wczesnego XVII wieku i w doskonały sposób odpowiadał na zapotrzebowanie na sztukę religijną swoich zleceniodawców.

Domenichino, malowidła w żagielkach kopuły (zasłonięte siatką), kościół San Carlo ai Catinari
Domenichino, Sybilla kumańska, Musei Capitolini - Pinacoteca Capitolina
Domenichino, freski w kaplicy św. Cecylii, kościół San Luigi dei Francesi
Domenichino, freski w kaplicy św. Cecylii, kościół San Luigi dei Francesi
Domenichino, malowidła w żagielkach kopuły bazyliki Sant'Andrea della Valle
Domenichino, zwieńczenie absydy bazyliki Sant'Andrea della Valle
Domenichino, dekoracje kaplicy św. Franciszka, kościół Santa Maria della Vittoria
Domenichino, Chłosta św. Andrzeja, oratorium Sant'Andrea
Domenichino, Ostatnia komunia św. Hieronima, fragment, Musei Vaticani - Pinacoteca Vaticana
Domenichino, Łowy Diany, 1617, Galleria Borghese
Domenichino, Sybilla kumańska, 1617, Galleria Borghese
Domenichino, Krajobraz z przeprawą przez bród, Galleria Doria Pamphilj
Domenichino, malowidła w zwieńczeniu absydy, bazylika Sant'Andrea della Valle
Domenichino, freski absydy, bazylika Sant'Andrea della Valle
Domenichino, freski absydy, bazylika Sant'Andrea della Valle
Domenichino, Madonna z Dzieciątkiem w otoczeniu śś. Jakuba i Filipa, kościół San Lorenzo in Miranda (zły stan zachowania)
Domenichino, Casino Ludovisi, Stanza del Caminetto, malowidło stropu, fragment
Domenichino, Św. Barbara, Musei Capitolini
Domenichino, Święta Agnieszka, 1606, Galleria Nazionale d'Arte Antica, Palazzo Barberini
Domenichino, Madonna z Dzieciątkiem i świętymi: Janem Ewangelistą i Petroniuszem, 1625, Galleria Nazionale d'Arte Antica, Palazzo Barberini

Domenichino był podziwiany przez sobie współczesnych i wiele kolejnych pokoleń, aż do XIX wieku, gdy zauważono nadmierną słodycz i dewocyjny charakter jego obrazów. Od tego czasu z trudem dochodzi do łaski, o czym może świadczyć zorganizowana w 1996 roku wielka wystawa jego dzieł w Rzymie. Jak byśmy jednak nie oceniali jego malarstwa, jedno jest pewne: był typowym wytworem swoich czasów – wczesnego XVII wieku i w doskonały sposób odpowiadał na zapotrzebowanie na sztukę religijną swoich zleceniodawców.

      Domenichino, Dziewczyna z jednorożcem, fragment
      fresku w Palazzo Farnese, zdj. Wikipedia


Malarz ten został nazwany Domenichino (mały Dominik) ze względu na swoją drobną posturę, ale niektórzy twierdzą, że za przezwiskiem tym kryje się jego natura – powolna i chorobliwie wręcz nieśmiała.

Uważany jest za następcę i naśladowcę swojego mistrza i nauczyciela, którym był Annibale Carracci. To on w 1602 roku ściągnął go z Bolonii do Rzymu, aby pomógł mu w gigantycznym przedsięwzięciu artystycznym – dekoracji Palazzo Farnese (Dziewczyna z jednorożcem). Razem z innym uczniem Carracciego, a był nim Guido Reni, rozpoczęli karierę w Wiecznym Mieście również jako twórcy portretów, dzieł ołtarzowych i fresków, razem także nocami grywali w karty. Obaj stali się też najbardziej po Carraccim rozchwytywanymi malarzami w Rzymie, a gdy w 1614 roku Reni, obrażony na swoich zleceniodawców, opuścił miasto, główną gwiazdą na firmamencie miejscowego malarstwa stał się właśnie Domenichino. Pierwszy sukces przyszedł wraz ze zleceniem na fresk Biczowanie św. Andrzeja wykonany dla oratorium Sant’Andrea znajdującego się przy kościele San Gregorio Magno. Jednak najważniejsza praca czekała go w innym rzymskim kościele – San Luigi dei Francesi.

Czas największego splendoru przeżył malarz w latach 1610–1625, kiedy to dekorował liczne wnętrza rzymskich świątyń, zarówno freskami, jak i obrazami ołtarzowymi. Ciekawe i nietypowe są jego obrazy pejzażowe, które całe życie malował dla ozdoby ścian pałaców prywatnych zleceniodawców. Wyróżniał je mały format oraz wielka atencja dla piękna i świeżości przedstawianej natury.

Szukając śladów tego artysty w Rzymie, znajdziemy je na via San Martino ai Monti – tam pod numerem 20 (Casa del Domenichino) znajduje się płyta przypominająca, że tu właśnie mieszkał.

W 1631 roku w poszukiwaniu nowych zleceń wyjechał Domenichino do Neapolu, ale miejscowi malarze przyjęli go z wielką niechęcią, graniczącą wręcz z prześladowaniem. Tam też w tajemniczych okolicznościach zmarł, najprawdopodobniej w wyniku otrucia.


W Rzymie Domenichino pozostawił wiele obrazów i fresków, oto wybrane
:

      Domenichino, malowidła w zwieńczeniu
      absydy, kościół Sant'Andrea della Valle

 

  • Kościół San Luigi dei Francesi – freski w kaplicy Polet (Historia św. Cecylii) (1614)
  • Kościół Sant’Andrea della Valle freski w żagielkach kopuły (Czterej ewangeliści) i w zwieńczeniu absydy (Męczeństwo św. Andrzeja) (1628)
  • Kościół Santa Maria della Vittoria – kaplica św. Franciszka z Asyżu (Ekstaza św. Franciszka, Przyjęcie stygmatów przez św. Franciszka), w ołtarzu Madonna ze św. Franciszkiem
  • Kościół San Carlo ai Catinari  (1630)  – freski w żagielkach kopuły
  • Oratorium św. Andrzeja (kościół San Gregorio Magno) – Chłosta św. Andrzeja (1608)
  • Kościół San Lorenzo in MirandaMadonna w otoczeniu świętych

 

Musei Vaticani – Pinacoteca Vaticana  (Muzea Watykańskie)

Galleria Borghese

Galleria Doria Pamphilj

  • Krajobraz z przeprawą przez bród (1603)
Galleria Nazionale d'Arte Antica, Palazzo Barberini
  • Święta Agnieszka (1606)
  • Madonna z Dzieciątkiem, św. Janem Ewangelistą i św. Petroniuszem (1606)