Madonna z Dzieciątkiem objawiająca się św. Wawrzyńcowi Giovanniego Lanfranco

Madonna objawiająca się św. Wawrzyńcowi, fragment, Giovanni Lanfranco, Palazzo del Quirinale

Madonna objawiająca się św. Wawrzyńcowi, fragment, Giovanni Lanfranco, Palazzo del Quirinale

Jeśli ktoś chce obejrzeć prawdziwie barokowy obraz wybitnego malarza i porównać go z namalowanymi w tym samym czasie dziełami Caravaggia, aby uzmysłowić sobie inność i rewolucyjność prac tego ostatniego, będzie miał teraz doskonałą okazję. W pałacu Kwirynalskim (Palazzo del Quirinale), rozbudowanym i udekorowanym z inicjatywy papieża Pawła V, znajduje się dzieło faworyzowanego przez niego malarza, Giovanniego Lanfranco. Uzmysławia ono, jakiego malarstwa oczekiwano w tym czasie od artystów, jakich formuł estetycznych trzymali się jego kreatorzy i jak wyglądać miał standardowy, ale niepozbawiony artyzmu obraz ołtarzowy tamtych czasów.

Madonna objawiająca się św. Wawrzyńcowi, fragment, Giovanni Lanfranco, Palazzo del Quirinale
Madonna objawiajaca się św. Wawrzyńcowi, Giovanni Lanfranco, Palazzo del Quirinale
Madonna objawiająca się św. Wawrzyńcowi,  fragment, Giovanni Lanfranco, Palazzo del Quirinale

Jeśli ktoś chce obejrzeć prawdziwie barokowy obraz wybitnego malarza i porównać go z namalowanymi w tym samym czasie dziełami Caravaggia, aby uzmysłowić sobie inność i rewolucyjność prac tego ostatniego, będzie miał teraz doskonałą okazję. W pałacu Kwirynalskim (Palazzo del Quirinale), rozbudowanym i udekorowanym z inicjatywy papieża Pawła V, znajduje się dzieło faworyzowanego przez niego malarza, Giovanniego Lanfranco. Uzmysławia ono, jakiego malarstwa oczekiwano w tym czasie od artystów, jakich formuł estetycznych trzymali się jego kreatorzy i jak wyglądać miał standardowy, ale niepozbawiony artyzmu obraz ołtarzowy tamtych czasów.

 

      Madonna objawiajaca się św.
      Wawrzyńcowi, Giovanni Lanfranco,
      Palazzo del Quirinale

Diagonalnie skomponowana scena ukazuje klęczącego, a właściwie skłaniającego się do uklęknięcia św. Wawrzyńca, który w geście adoracji, religijnej emfazy i duchowego oddania zwraca się ku unoszącej się na obłokach Madonnie trzymającej w ramionach Dzieciątko Jezus. Przedstawienie to osadzone jest w ciepłych barwach brązu i czerwieni, przepełniając obraz rozżarzoną, jakby zadymioną poświatą, co stanowi oczywiste nawiązanie do ognia, w którym skonał święty, ale też sygnalizuje zachód słońca – moment pożegnania się Wawrzyńca z tym światem. Kompozycja emanuje ciepłem i rozgrzanym powietrzem, dla którego przeciwwagą jest zarzucony na kolana Madonny ciemnobłękitny płaszcz.

Autor włożył wiele trudu, aby oddać bogatą, adamaszkową dalmatykę świętego męczennika – żyjącego w III wieku diakona rzymskiego, który, zgodnie z tradycją, dokonał żywota w okrutny sposób – przypalany na ruszcie. Tutaj jednak niewiele elementów przypomina o jego męczeńskiej śmierci. Jest nim oczywiście nieodzowny, znajdujący się pod Madonną potężny ruszt, będący jakby fundamentem jej tronu, oraz witka palmy, nawiązująca do palmy męczeństwa. Święty ukazany jest w dość typowej dla tego czasu pozie – jego głowa w nienaturalny sposób wychyla się ku Madonnie, ciało natomiast skierowane jest ku widzowi.

Scenie towarzyszą trzy uskrzydlone, uśmiechnięte putta, unoszące, a może podtrzymujące, podobne do waty obłoki, na których spoczywa Maria.  Ich roześmiane buzie antycypują radość i nadzieję na wieczną szczęśliwość, która dana będzie niebawem Wawrzyńcowi, a którą niesie męczeńska śmierć. Natomiast sama Madonna, o twarzy niewyrażającej uczuć, patrzy na świętego z beznamiętną powagą.

 

Giovanni Lanfranco, Madonna z Dzieciątkiem objawiająca się św. Wawrzyńcowi, 1617, 226 x 143 cm, Palazzo del Quirinale, pierwotnie kaplica dell’Annunziata